پشتیبانی و نگهداری از دکل (Guyed Mast Tower Restoration) به‌معنای بررسی و نگهداری از دکل مهاری است. باتوجه‌به افزایش چشمگیر دکل‌های مخابراتی و گسترش ارتباطات، نگهداری و تعمیر دوره‌ای این دکل‌ها اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. این دکل‌ها نه‌تنها باید مطابق با استانداردهای مربوط به نصب دکل‌ها و آنتن‌های مخابراتی نصب شوند؛ بلکه برای جلوگیری از سقوط و آسیب‌های جانی و مالی ناشی از واژگونی، نیاز به بازرسی‌های دوره‌ای و پشتیبانی مداوم دارند. در‌این‌راستا، اقدامات پیشگیرانه از جمله تعمیر و بازرسی دوره‌ای به‌منظور حفظ ایمنی و کارایی دکل‌ها ضروری است.

در فصل‌های گرما و سرما یا با گذشت زمان از نصب دکل، سیم‌های مهاری ممکن است از وضعیت نرمال خود خارج شوند و نیاز به بررسی دقیق داشته باشند. عواملی مانند وزش باد شدید، طوفان‌ها و خرابی‌هایی که ممکن است به‌دلیل پارگی یا زنگ‌زدگی اجزای غیراستاندارد پیش آید، ضرورت تعمیر و نگهداری دکل‌های مهاری را دوچندان می‌کند. بنابراین، انجام تعمیرات و بازرسی‌های منظم نه‌تنها عمر مفید دکل‌ها را افزایش می‌دهد؛ بلکه از وقوع حوادث ناگوار نیز جلوگیری خواهد کرد.

پشتیبانی و نگهداری از دکل چیست؟

با گذشت زمان یا تغییر فصول سرد و گرم سال، دکل مهاری و متعلقات آن نیاز به بازبینی و بررسی دارند تا از وقوع صدمات و خطرات احتمالی جلوگیری شود. زیرا ممکن است سیم مهار از حالت استاندارد خود خارج شود یا نیروهای وارد بر کابل مهار افزایش یابد و احتمال واژگونی دکل به‌وجود آید. علاوه‌براین، پوشش گالوانیزه دکل مهاری و لوازم جانبی آن ممکن است خورده و پوسیده شوند. این عوامل ضرورت بررسی و بازبینی دوره‌ای دکل را آشکار می‌سازند که به‌عنوان تعمیر دکل یا رگلاژ و آچارکشی دکل مهاری شناخته می‌شود.

یکی از بخش‌های بسیار مهم در فرآیند تعمیر که نیاز به تخصص و مهارت دارد، بررسی شلی یا سفتی سیم مهار است. سفت‌شدن بیش‌ازحد سیم مهار ممکن است منجر به شکستگی سیم شود، درحالی‌که شل‌بودن آن نیز می‌تواند باعث عدم تعادل دکل شود و احتمال واژگونی را افزایش دهد. همچنین، بررسی پیچ‌ها و نقاط اتصال پایه دکل و احتمال زنگ‌زدگی یا سایش آن‌ها از دیگر اقدامات ضروری در تعمیر دکل مهاری به‌شمار می‌آید.

عوامل موثر در وقوع حوادث دکل مهاری

در هنگام نصب دکل، تعلیق در فصول تابستان یا زمستان، کشش سیم‌ها و کابل‌های تعلیق دکل تغییر می‌کند. این تغییر کشش، به‌ویژه در زمان بادهای شدید یا طوفان، بیشتر خود را نشان می‌دهد. اگر زنگ‌زدگی یا فرسایش در سیم‌های مهار وجود داشته باشد و به‌درستی شناسایی نشود، ممکن است باعث شکستن یا سقوط دکل شود.

بنابراین، پس از گذشت مدت زمانی از نصب دکل‌ها، سیم مهار و متعلقات دکل باید به‌طور دقیق بازبینی و کنترل شوند. این بازبینی‌ها باید توسط یک نصاب حرفه‌ای دکل انجام شود تا کشش صحیح سیم‌ها و کابل‌ها تنظیم شود و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود. انجام بازرسی‌های دوره‌ای و تعمیرات لازم، موجب جلوگیری از بروز حوادث و آسیب‌ها خواهد شد.

تعمیر دکل مهاری چگونه است؟

با تغییر فصل و در بازه‌های زمانی پیوسته و متناوب باید تمامی اجزای دکل بررسی و بازبینی شود و در صورت مشاهده قطعات معیوب در اتصالات مانند پیچ، مهره، گوشواره، کرپی، مهارکش و… آنها جایگزین می‌شوند. همچنین اتصالات جوش‌داده‌شده باید بررسی شود تا در صورت ضعیف‌شدن اتصال، بتوان آن را تقویت و تعمیر کرد.

 دکل‌های مهاری مانند سایر دکل‌های مخابراتی به‌دلیل شرایط محیطی، قسمت‌های مختلف آن در طول زمان دست‌خوش تغییراتی می‌شوند. هنگام وزش باد و در اثر ارتعاش سازه دکل، اکثر اجزای دکل در مقیاس کوچک جابه‌جا‌شده و به محل قبلی خود برمی‌گردند. همچنین باتوجه‌به تغییرات دمای محیط، تمامی اجزای دکل به‌طور مداوم تحت تنش و کرنش قرار می‌گیرند. پوشش سطحی اجزای دکل که گالوانیزه هستند در طول دوره بهره‌برداری دست‌خوش تغییراتی خواهد شد.

 در دکل‌های مهاری، علاوه‌بر ساختار دکل، کابل‌های مهاری نیز در طول زمان دچار تغییراتی خواهند شد. باتوجه‌به اینکه این کابل‌ها به‌طور دائمی تحت کشش ناشی از بار باد روی دکل قرار می‌گیرند، به‌مرورزمان دچار کرنش می‌شوند و طول آنها به‌مرور افزایش می‌یابد.

این موضوع با افزایش دما در فصول گرم سال که منجر به انحراف دکل از سطح و حالت ایستاده می‌شود، شدیدتر خواهد شد. دراین‌شرایط، علاوه‌بر نیروی کششی که باد به کابل‌های مهار وارد می‌کند، وزن سازه دکل با ایجاد یک جزء افقی بار مضاعف روی کابل‌های مهار ایجاد خواهد کرد. با افزایش نیروهای وارد‌بر کابل مهار، احتمال واژگونی دکل وجود خواهد داشت.

 پوشش گالوانیزه کابل مهار دکل به‌صورت گالوانیزه گرم است؛ اما به‌دلیل مراحل ساخت این کابل‌ها، معمولاً ضخامت این پوشش گالوانیزه کمتر از سایر اجزای دکل خواهد بود که باعث خوردگی و پوسیدگی آن زودتر از سایرین می‌شود. به‌همین‌دلیل، در یک دکل مهاری، کابل‌های مهاری مهم‌ترین اجزای فرایند نگهداری محسوب می‌شوند و باید در فواصل زمانی معین تعویض شوند.

چه زمانی دکل نیاز به تعمیر دارد؟

با تغییر فصل، تمامی قطعات دکل باید مورد بازنگری قرار گیرد و در صورت مشاهده ایراد و نقص در قطعاتی مانند پیچ‌ومهره، گوشواره و سایر اتصالات، تعویض شوند. در بازرسی‌های فصلی، اتصالات جوشی نیز باید بررسی شود تا در صورت بروز مشکل، تعمیرات لازم صورت گیرد. در دکل‌های مهاری، علاوه بر خود سازه، کابل‌ها نیز به‌مرورزمان دچار فرسودگی می‌شوند. ازآنجایی‌که این کابل‌ها در معرض باد قرار دارند، به‌مرورزمان دچار کشیدگی می‌شوند و طول کابل‌ها افزایش می‌یابد.

 افزایش دمای هوا در فصل تابستان می‌تواند باعث تشدید انحراف دکل از حالت عمودی و افقی شود. علاوه‌بر نیروی باد که باعث کشیده‌شدن کابل‌ها می‌شود، وزن خود سازه نیز بر مقاومت و تعادل دکل تأثیر می‌گذارد. ایجاد نیروی افقی به‌دلیل وزن سازه، بار مضاعفی روی کابل‌های مهار وارد می‌کند و با افزایش نیروهای وارد بر کابل مهار، احتمال واژگونی دکل نیز افزایش می‌یابد.

نکات مهم پشتیبانی و نگهداری از دکل

   مواردی که هنگام تعمیر دکل‌های مهاری باید انجام شود عبارت‌اند از؛

•  تعمیر دکل مهاری: این کار باید حداقل دو بار در سال انجام شود تا از عملکرد بهینه دکل و جلوگیری از خطرات احتمالی اطمینان حاصل شود.
•  تعمیر کابل‌ها و سیم مهار: سیم‌ها و کابل‌های مهار باید به‌طور کامل بررسی و تعمیر شوند تا از کشش زیاد یا آسیب‌های ناشی از فرسودگی جلوگیری شود.
•  بررسی چراغ‌ها: چراغ‌های روی دکل باید به‌طور کامل بررسی شوند تا در صورت نیاز به تعویض یا تعمیر، از ایمنی و قابل‌رویت‌بودن دکل در شب اطمینان حاصل شود.
•  بازنگری نقاط اتصال پایه دکل و مهارها: نقاط اتصال پایه دکل و کابل‌های مهار باید مورد بازرسی دقیق قرار گیرد تا از وجود هرگونه نقص یا آسیب احتمالی جلوگیری شود.
•  ازبین‌بردن احتمال سایش و زنگ‌زدگی: بررسی و جلوگیری از سایش و زنگ‌زدگی در نقاط اتصال اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا این مشکلات می‌توانند به ساختار دکل آسیب بزنند و موجب خرابی‌های جدی شوند.

آیا همه دکل‌های مخابراتی نیاز پشتیبانی و نگهداری دارند؟

تمام دکل‌های مخابراتی، از جمله دکل‌های خودایستا، دکل‌های مهاری و دکل‌های تک‌قطبی، مانند تمام سیستم‌های دینامیکی، در طول چرخه عمر خود دچار تغییراتی می‌شوند. هرچند این دکل‌ها به‌عنوان سیستم‌های ایستا (بدون حرکت مکانیکی) شناخته می‌شوند؛ اما با گذر زمان و در اثر شرایط محیطی مانند باد، باران، تغییرات دما و فشار، قسمت‌های مختلف آن‌ها تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند و تغییرات جزئی یا عمده‌ای پیدا می‌کنند.

بنابراین، برای حفظ کارایی و ایمنی این دکل‌ها، انجام نگهداری و پشتیبانی دوره‌ای ضروری است. این فرایند شامل بررسی دقیق تمامی اجزای دکل، از جمله پیچ‌ها، اتصالات، پایه‌ها و کابل‌ها می‌شود. درصورتی‌که هرگونه نقص یا آسیب مشاهده شود، باید به‌طور فوری تعمیرات لازم انجام گیرد. علاوه‌بر‌این، مقاوم‌سازی و بازسازی انواع دکل‌های مخابراتی و استانداردسازی آن‌ها برای اطمینان از عملکرد بهینه و ایمنی طولانی‌مدت ضروری است.

بازسازی دکل مهاری

بازسازی دکل مهاری یک فرایند پیچیده است که برای تضمین استحکام و کارایی بلندمدت این سازه‌ها ضروری است.

مراحل مختلف بازسازی دکل مهاری به‌شرح زیر است؛

•  بررسی اولیه: فرایند بازسازی با یک بررسی اولیه دقیق آغاز می‌شود. در این مرحله، تیم مهندسی وضعیت فعلی دکل را ارزیابی می‌کند و مشکلات ساختاری و نیازهای بازسازی را شناسایی می‌کند. این بررسی شامل تحلیل آسیب‌ها، خرابی‌ها و نقاط ضعف احتمالی است.
•  برنامه‌ریزی و طراحی: پس از جمع‌آوری اطلاعات، برنامه‌ای دقیق برای بازسازی دکل تهیه می‌شود. این برنامه شامل جزئیات روش‌های تعمیر، محاسبات سازه‌ای، نوع مصالح موردنیاز و زمان‌بندی اجرای پروژه است.
•  تعمیر و تقویت: در این مرحله، تعمیرات لازم انجام می‌شود. این شامل تعویض یا تعمیر بخش‌های آسیب‌دیده مانند مهارها، کابل‌ها، اتصالات فلزی و دیگر اجزای دکل است.
•  تقویت ساختار: اگر نیاز به تقویت ساختاری وجود داشته باشد، از پروفیل‌های فلزی اضافی، پله‌های فلزی، قرقره‌ها و سیم‌های اضافی استفاده می‌شود تا استحکام دکل بهبود یابد و آن را در برابر بارهای اضافی مقاوم کند.
•  رنگ‌آمیزی و حفاظت: پس از انجام تعمیرات و تقویت‌ها، دکل رنگ‌آمیزی و حفاظت می‌شود. رنگ‌آمیزی دکل علاوه‌بر بهبود ظاهر آن، از اجزای فلزی در برابر خوردگی، زنگ‌زدگی و شرایط محیطی محافظت می‌کند.
•  بازرسی و آزمایش‌ها: پس از بازسازی، دکل تحت بازرسی نهایی و آزمایش‌های مختلف قرار می‌گیرد. این شامل آزمون‌های استحکام و ایمنی، بازرسی تصویری و سایر تست‌های فنی برای اطمینان از عملکرد صحیح و ایمن دکل است.
•  بهسازی محیطی: پس از پایان فرایند بازسازی، محیط اطراف دکل باید به حالت اولیه برگردد. این شامل جمع‌آوری زباله‌ها، ترمیم منظرهای طبیعی اطراف و حفظ محیط‌زیست است.

 بازسازی دکل مهاری یک فرایند حساس و تخصصی است که نیازمند دانش فنی و تجربه کافی است. این کار باید توسط یک تیم متخصص و مجرب انجام شود تا عملکرد و ایمنی دکل حفظ شود.

فاجعه افتادن دکل مهاری

افتادن دکل مهاری یک حادثه بسیار جدی است که می‌تواند به خسارات سنگین و تهدیدات جانی منجر شود. این حادثه می‌تواند به‌دلایل مختلفی از جمله ضعف ساختاری، نقص در نگهداری و تعمیرات، شرایط سخت جوی، زلزله و دیگر عوامل محیطی رخ دهد. چنین حادثه‌ای نه‌تنها تهدیدی برای افراد و تجهیزات است؛ بلکه ممکن است به محیط‌زیست نیز آسیب وارد کند و نیاز به تدابیر فوری برای رفع وضعیت و جلوگیری از تکرار آن دارد.

 در صورت سقوط دکل مهاری، مراحل زیر باید به‌دقت اجرا شوند؛

•  ایمنی و امداد: اولین و مهم‌ترین اقدام در این وضعیت، تأمین ایمنی افراد حاضر در محل است. باید از نزدیک‌ترین واحدهای امدادی کمک خواسته و در صورت وجود هر گونه تهدید یا آسیب، اقدامات لازم برای نجات و درمان فوری صورت گیرد.
•  بررسی علل و آسیب‌شناسی: پس از ایمن‌سازی محل، تیم‌های مهندسی باید به بررسی علل سقوط دکل بپردازند و وضعیت ساختاری آن، سوابق نگهداری و تعمیرات، شرایط محیطی و هر عامل دیگری که باعث بروز این حادثه شده باشد را شناسایی کنند.
•  ایجاد بلاک‌های ایمنی: برای جلوگیری از حوادث ثانویه، باید منطقه اطراف دکل سقوط‌کرده را با استفاده از بلاک‌های ایمنی، حصارها و تابلوهای هشداردهنده به‌دقت محصور شود.
•  برنامه‌ریزی برای حذف و بازسازی: پس از انجام مراحل اولیه، باید برنامه‌ریزی دقیقی برای حذف دکل سقوط کرده و بازسازی سازه انجام شود. این برنامه‌ریزی شامل تهیه تجهیزات لازم، انتخاب تیم متخصص و تعیین روش‌های ایمن برای این فرایند است.
•  حفاظت محیطی: در طی عملیات حذف دکل و بازسازی آن، باید اقدامات محیط‌زیستی به‌طور کامل رعایت شود. این شامل مدیریت صحیح زباله‌ها، جلوگیری از آلودگی‌ها و حفظ مناظر طبیعی است.
•  آزمون و بازرسی: پس از بازسازی دکل، باید مراحل آزمون و بازرسی دقیقی برای اطمینان از استحکام و عملکرد صحیح سازه جدید انجام شود. این تست‌ها از لحاظ ایمنی و عملکرد باید به‌دقت بررسی شوند تا از هرگونه خطر احتمالی جلوگیری گردد.

 با رعایت این مراحل و انجام اقدامات فوری، می‌توان به‌سرعت وضعیت خطرناک ناشی از سقوط دکل مهاری را مدیریت کنند تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری شود.

از افتادن و خسارت‌زدن دکل‌های فرسوده جلوگیری کنید

   برای جلوگیری از افتادن و خسارت‌زدن دکل‌های فرسوده، باید اقدامات پیشگیرانه و تعمیراتی به‌طور منظم انجام شود.

در اینجا تعدادی از این اقدامات به‌شرح زیر آورده شده است؛

•  بازرسی منظم: انجام بازرسی‌های منظم و دوره‌ای برای شناسایی مشکلات احتمالی در دکل‌ها، مانند خوردگی، ترک‌خوردگی و ضعف در اتصالات، بسیار ضروری است. بازرسی‌های دوره‌ای به تشخیص زمان نیاز به تعمیرات و تقویت ساختار دکل کمک می‌کند.
•  نگهداری و تعمیرات منظم: برنامه‌ریزی برای نگهداری و تعمیرات منظم که شامل تعویض قطعات فرسوده و تقویت ساختار دکل می‌شود، باید به‌طور مرتب انجام شود. تعمیرات به‌موقع می‌تواند از وقوع مشکلات جدی جلوگیری کرده و عمر مفید دکل را افزایش دهد.
•  برنامه‌ریزی بازسازی: در صورت مشاهده فرسودگی شدید و ضعف ساختاری، نیاز به بازسازی یا تعویض دکل‌ها است. بازسازی شامل نصب سازه‌ای مقاوم‌تر است که می‌تواند در برابر شرایط جوی سخت‌تر و فشارهای خارجی مقاومت کند.
•  استفاده از تکنولوژی مدرن: استفاده از مواد پیشرفته و تکنولوژی‌های نوین در طراحی، ساخت و نگهداری دکل‌ها می‌تواند استحکام و پایداری آن‌ها را بهبود بخشد. تکنولوژی‌های نظارت و کنترل از راه دور برای ارزیابی وضعیت دکل‌ها و پیشگیری از خرابی‌های ناگهانی مفید هستند.
•  آموزش و آگاهی: تیم‌های نگهداری و تعمیرات باید آموزش‌های منظم و دقیقی در خصوص شناسایی مشکلات احتمالی و روش‌های ایمنی دریافت کنند. این آموزش‌ها می‌توانند شامل آموزش‌های ایمنی در زمان عملیات و نحوه شناسایی مشکلات قبل از وقوع حادثه باشند.
•  همکاری با متخصصان: همکاری با متخصصان و شرکت‌های معتبر در زمینه طراحی و نگهداری دکل‌های مهاری می‌تواند به جلوگیری از خسارت‌های احتمالی کمک کند. تیم‌های متخصص می‌توانند روش‌های دقیق‌تر و به‌روزتری برای نگهداری و تقویت دکل‌ها ارائه دهند.

 اجرای این اقدامات باعث کاهش احتمال وقوع حوادث و آسیب‌های ناشی از دکل‌های فرسوده و بهبود ایمنی در طول زمان خواهد شد.

سقوط مرگبار دکل مخابراتی

در چند سال گذشته سقوط دکل مخابراتی و تخریب ساختمان مسکونی واقع در خیابان کریم خان، به مرگ یک شهروند انجامید.

دراین حادثه یک منزل مسکونی دو طبقه که یک دکل مخابراتی در قسمت پشت بام این ساختمان نصب‌شده  دچار آوار شد و یکی از شهروندان تهرانی طی آن جان خود را از دست داد. این فرد حدود 45 ساله براثر این حادثه زیر خروارها خاک مدفون شده بود که با تلاش نیروهای آتش‌نشانی و هلال‌احمر از ریزآور بیرون کشیده شد.

عکس‌های حمیدرضا دستجردی عکاس ایسنا از این حادثه را در زیر می‌بینید.

جمع‌بندی آنچه مطالعه کردید…

 دکل‌های مهاری برای نصب آنتن‌های موبایل و امواج رادیویی به‌کار می‌روند. پس از نصب این دکل‌ها، نیاز به نگهداری و بررسی منظم دارند که به آن تعمیر دکل مهاری گفته می‌شود. حتی اگر نصب این دکل‌ها بادقت و وسواس انجام شود و مشکلی در حین نصب پیش نیاید، باز هم این دکل‌ها به مراقبت نیاز دارند.

در صورت بروز هرگونه نقص یا مشکل فنی، باید به‌سرعت از گسترش آن جلوگیری کرد. تعمیر دکل مهاری شامل بازرسی و نگهداری دکل و متعلقات آن است که توسط افراد مجرب و متخصص انجام می‌شود. این فرایند مانع از بروز حوادث ناگوار و آسیب‌های احتمالی می‌شود و امنیت سیستم‌های ارتباطی را حفظ می‌کند.

منبع