تجهیزات ایمنی دکل مخابراتی؛ وقتی امنیت، خط قرمز است

تجهیزات ایمنی دکل مخابراتی، اولین شرط ایمنی در کارهایی‌ست که در ارتفاع بالا انجام می‌شوند. وقتی روی دکل‌های مخابراتی کار می‌کنید، درواقع روی مرز آسمان و زمین قدم می‌زنید؛ جایی که کوچک‌ترین اشتباه یا بی‌احتیاطی می‌تواند فاجعه‌بار باشد. به‌همین‌دلیل، داشتن تجهیزات مناسب و رعایت اصول ایمنی، نه فقط یک توصیه، بلکه ضرورتی جدی برای حفظ جان نیروهای فنی است. دکل‌ها به‌دلیل ارتفاع زیاد و شرایط سخت، از خطرناک‌ترین محیط‌های کاری هستند، اما با آموزش درست و استفاده از ابزارهای ایمنی استاندارد، می‌توان این خطرات را به‌حداقل رساند.

تصور کنید کارگری در ارتفاع ۳۰، ۵۰ یا حتی ۸۰ متری از سطح زمین ایستاده، با یک دست آچار در دست دارد و با دست دیگر به بدنه دکل چنگ زده. همین تصویر کافی است تا اهمیت ایمنی در کار با دکل‌های مخابراتی را درک کنیم. کار در ارتفاع همیشه با ریسک همراه بوده است؛ اما وقتی صحبت از دکل‌های مخابراتی می‌شود، شرایط پیچیده‌تر و حساس‌تر می‌شود. لغزش، افتادن ابزار، خستگی و حتی باد شدید می‌توانند باعث حادثه شوند.

در این شرایط، تنها چیزی که جان افراد را تضمین می‌کند، تجهیزات ایمنی دکل مخابراتی  استاندارد و آموزش درست کار با آن‌هاست.

اصول کلیدی ایمنی در کار با دکل‌های مخابراتی

برای به حداقل رساندن حوادث و تضمین ایمنی، توجه به سه اصل اساسی زیر در هر مرحله از کار روی دکل‌های مخابراتی الزامی است:

• دو نقطه اتصال ایمن: از لحظه شروع تا پایان کار در ارتفاع، باید همواره دو نقطه اتصال ایمن وجود داشته باشد. نقطه اول معمولاً توسط سازه و نردبان دکل در حین بالارفتن، سپس توسط سیستم استقرار حین کار تامین می‌شود. نقطه دوم نیز با استفاده از یک سیستم حمایت و پشتیبان مستقل فراهم می‌شود. این اصل به این معنی است که حتی در صورت نقص یک سیستم، سیستم دیگر از سقوط فرد جلوگیری کند.
• سلامت و آمادگی جسمانی: افرادی که در ارتفاع کار می‌کنند، باید از نظر سلامتی در شرایط ایده‌آل و از آمادگی جسمانی بالایی برخوردار باشند. معاینات دوره‌ای و اطمینان از عدم وجود هرگونه مشکل پزشکی که بتواند ایمنی فرد را در ارتفاع به خطر بیناندازد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
• آموزش‌های تخصصی: گذراندن آموزش‌های تخصصی و جامع در زمینه کار در ارتفاع برای تمامی نیروهای مرتبط با این حوزه ضروری است. این آموزش‌ها باید شامل آشنایی با اصول ایمنی کار در ارتفاع، نحوه صحیح صعود، انجام عملیات، فرود و همچنین آموزش‌های امدادونجات ویژه کار در ارتفاع باشند. تسلط بر این مهارت‌ها ضامن عملکرد ایمن و موثر در شرایط بحرانی است.

۵ ابزار مهم تجهیزات ایمنی دکل مخابراتی

تجهیزات ایمنی فردی، خط مقدم دفاع از جان کارگران در برابر خطرات سقوط هستند. استفاده صحیح و نگهداری مناسب از این تجهیزات، کلیدی برای حفظ ایمنی است. پنج ابزار مهم در زمینه تجهیزات ایمنی دکل مخابراتی عبارتند از:

هارنس (Harness)

این وسیله حیاتی در دو نوع صنعتی و ورزشی موجود است. هارنس صنعتی که برای کار در ارتفاعات دکل‌ها استفاده می‌شود، دارای حلقه‌های سینه‌ای و پشتی برای اتصال به ابزار متوقف‌کننده سقوط است. طراحی آن به گونه‌ای است که وزن را هنگام صعود یا سقوط ناگهانی به‌‌طور یکنواخت در تمام قسمت‌های بدن توزیع و نیروی ناشی از سقوط را جذب می‌کند. هارنس‌ها باید دارای استانداردهای بین‌المللی مانند ANSI Z359.1, CE EN 12841 type B, CE EN 361, CE EN 813, و CSA Z259.10 باشند.

کلاه ایمنی کار در ارتفاع (Helmet)

یک کلاه ایمنی مناسب، علاوه‌بر راحتی، باید کاربر را در برابر ضربه و سقوط اجسام محافظت کند. ویژگی‌های مهم آن شامل بدون لبه‌بودن و بند چانه‌ای Y شکل است که از افتادن کلاه جلوگیری می‌کند. کلاه‌های ایمنی باید به‌راحتی قابل‌تنظیم باشند و استانداردهای لازم را برای محافظت در برابر ضربه‌های مکانیکی (EN397, EN12492)، تهویه (EN12492)، حفاظت مقابل برق‌گرفتگی (EN397, EN50365) و مقاومت در دماهای پایین را دارا باشند.

گریلون (GRILON)

 این ابزار برای استقرار ایمن حین کار روی سازه یا دکل به‌کار می‌رود. گریلون به کاربر اجازه می‌دهد تا با استفاده از بادامک، طول و فشار طناب را بین دو نقطه تکیه‌گاه به‌راحتی تنظیم کند. می‌توان آن را به دو روش یک‌طرفه و دوطرفه استفاده کرد. در روش دوطرفه، دو سر لنیارد به نقاط اتصال جانبی کمربند هارنس وصل شده و قسمت میانی لنیارد دور سازه تکیه داده می‌شود. استاندارد آن CE EN 358 است.

آساپ (ASAP – As Soon As Possible)

 آساپ یک ابزار متوقف‌کننده سقوط متحرک است که همراه با جاذب انرژی (Absorbica) استفاده می‌شود. این ابزار عملکردی مشابه کمربند ایمنی خودرو دارد و با واردشدن شوک روی طناب پشتیبان (life line) قفل می‌شود. آساپ نیاز به نصب «life line» روی دکل دارد. ویژگی‌های آن شامل توقف سقوط، لغزش و فرود خارج از کنترل، قابلیت استفاده روی طناب‌های عمودی یا زاویه‌دار، قفل‌شدن روی طناب حتی اگر با دست گرفته شود، حرکت آزادانه ابزار به بالا و پایین بدون دخالت کاربر و امکان نصب و جداکردن آسان ابزار است. استانداردهای ASAP شامل CE EN 353-2 و CE EN 12841 type A هستند.

ام جی او (Y-MGO-Absorbica)

 این ابزار یک جاذب انرژی با دو بازو است که شامل دو قلاب MGO، تسمه Y شکل و ابزار شوک‌گیر است. برخلاف ASAP، ام جی او نیازی به سیستم طناب پشتیبان ندارد و برای عبور و صعود از سازه‌ها بسیار مناسب و انعطاف‌پذیر است. این ابزار به ویژه در مواقعی که استفاده از ASAP ممکن نیست، کاربرد دارد. استاندارد آن CE EN 355:150 و MGO دارای استاندارد CE EN 362 150 است.

سیستم‌های ایمنی مربوط به خود دکل جزیی از تجهیزات ایمنی دکل مخابراتی

علاوه‌بر تجهیزات فردی، خود دکل نیز برای تضمین ایمنی نیاز به سیستم‌های حفاظتی و نظارتی خاصی دارد:

سیستم روشنایی دکل

این سیستم برای جلوگیری از برخورد بالگرد یا هواپیما در شب با دکل‌های بلند ضروری است. چراغ‌های دکل معمولاً LED بوده و اغلب با پنل‌های خورشیدی کار می‌کنند تا نیاز به کابل‌کشی برق را از بین ببرند. نصب این روشنایی‌ها مطابق با استانداردهای سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی (ICAO) انجام می‌شود و چراغ‌ها معمولاً به‌صورت چشمک‌زن فعالیت می‌کنند.

فتوسل (Photocell)

این جزء از سیستم روشنایی، مسئولیت روشن کردن خودکار چراغ‌های دکل را با تاریک شدن هوا بر عهده دارد و به بهینه‌سازی مصرف انرژی کمک می‌کند.

سیستم برقگیر یا ارت دکل

سیستم برقگیر یا ارت دکل، در بالاترین ارتفاع دکل نصب می‌شود و شامل یک میله مسی است که از طریق کابل (کابل مسی یا کابل ارت) به زمین وصل می‌شود. استفاده از سیستم برقگیر در تمامی دکل‌های مخابراتی ضروری است و دکل و تجهیزات آن را در برابر صاعقه و بارهای الکتریکی محافظت می‌کند.

چاه ارت

سیستم ارت روی دکل‌ها در نهایت باید به چاه ارت در زمین متصل شود. اجرای چاه ارت با‌توجه‌به اندازه دکل و محیط نصب آن انجام می‌شود و بار الکتریکی صاعقه‌ها را به زمین منتقل کرده و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌کند.

برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله چاه ارت چیست؟ را بخوانید.

فونداسیون دکل

طراحی و اجرای مناسب فونداسیون در زمان نصب دکل مخابراتی از اهمیت بالایی برخوردار است. فونداسیون مناسب، استحکام دکل را تضمین کرده و از واژگونی آن جلوگیری می‌کند. انواع متداول آن شامل فونداسیون عمقی (اقتصادی و مقاوم در برابر باد) و فونداسیون سطحی و گسترده (برای زمین‌های سنگی و مقاوم‌تر در برابر نیروی گشتاور واژگونی) است. ساخت و اجرای فونداسیون باید مطابق با استانداردهای مهندسی انجام شود.

حتما بخوانید: اجرای فونداسیون دکل 

جمع‌بندی آنچه مطالعه کردید…

تجهیزات ایمنی دکل مخابراتی از حیاتی‌ترین ملزومات فعالیت در ارتفاع محسوب می‌شوند. صعود به دکل‌های مخابراتی، سفری پرمخاطره است که در هر قدم آن، خطر سقوط، آسیب جدی و حتی مرگ وجود دارد. در این مسیر پرچالش، تجهیزات ایمنی دکل مخابراتی نه‌تنها نقش ابزار پشتیبان، بلکه جایگاه حیاتی‌ترین لایه‌ی محافظت از جان افراد را دارند.

هرگونه بی‌توجهی به استاندارد بودن تجهیزات، آموزش صحیح کار با آن‌ها یا نظارت بر عملکرد ایمن کارکنان، می‌تواند فاجعه‌آفرین باشد. بنابراین، آشنایی دقیق با انواع این تجهیزات مانند هارنس، کلاه ایمنی، لنیارد، سیستم ضدسقوط، کمربند ایمنی و ابزار صعود، شرط اول ورود به دنیای کار در ارتفاع است.

ایمنی، انتخاب نیست؛ یک الزام قطعی است. استفاده صحیح از تجهیزات ایمنی دکل مخابراتی، رمز بازگشت سالم از ارتفاع است.