دکل چیست؟ و کاربرد آن
در این مقاله به “دکل چیست؟”، تاریخچه مختصری از آن و کاربرد انواع دکل های خودایستا، مهاری، منوپل، دوربین مداربسته و انتقال برق در صنایع مختلف اشاره خواهیم کرد. دکل در واژه‌شناسی ادبیات فارسی به معنی تیرکشتی یا یک سازه ستبر و گنده معنی شده است. اما باید بدانید که این سازه نخراشیده مثل یک جاده ابریشم، راه ارتباطی بسیار مهمی را در زمینه امواج و سیگنال ایفا میکند.
دکل به انگلیسی
دکل به انگلیسی «mast» یا «tower» ترجمه میشود؛ که کارایی این دو کاملا متفاوت است، در بسیاری از موارد، «tower» بیشتر به سازه‌های بلند و «mast» به سازه‌هایی که با استفاده از سیم مهار و مهارکش به زمین متصل میشود، به کار میرود.
اجزای تشکیل دهنده دکل چیست؟
احتمالا براتون جالب شده که بدانید این سازه عظیم الجثه از چه اجزایی تشکیل شده است و چطور میتواند در جای خود ثابت قرار بگیرد.
دکل‌ها بطور کلی از اجزای زیر تشکیل شده است:
- پی یا فونداسیون: از اولین اجزای راه اندازی یک دکل به حساب می‌آید. به طوری که بتن ریزی در فونداسیون نقش کلیدی در پایه دکل دارد و اگر کوتاهی در این زمینه صورت گیرد، میتواند منجر به آسیب رسیدن به دکل و صدمه به افراد نزدیک آن شود.
- بدنه: نوع بدنه دکل‌ها با یکدیگر متفاوت است. برای مثال، بدنه دکل خود ایستا از قطعات ریز و کوچک مانند پازل در کنار هم قرار گرفته، در حالی که بدنه دکل مونوپل از ورق یکپارچه تشکیل شده است.
- چراغ دکل یا سیستم روشنایی دکل: استفاده از چراغ هشدار دهنده برای دکل‌ها چه در ساختمان‌های مسکونی وغیر مسکونی لازم است و جهت اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی خطر کاربرد دارد.
- سیستم ارتینگ: از اهداف اصلی سیستم ارتینگ دکل میتوان به جلوگیری از برق گرفتگی و خطرات ناشی از آن، نام برد؛ این سیستم جریان الکتریکی را به طور کامل به زمین منتقل میکند.
تاریخچه دکل
دکل‌ها نیز مانند هر ابزاری تحت تاثیر فناوری و تکنولوژی قرار گرفته و تغییراتی را به همراه داشته داشته است در نتیجه دکل میتواند از شکل اولیه خود و نحوه ساختش حرف‌هایی داشته باشد. انسان‌ها از قدیم تا به امروز برای برقراری ارتباط با مشکلاتی روبرو بوده است و به ابزاری نیاز داشت که از احوال یکدیگر باخبر شود، تا اینکه پای دکل‌ها به وسط آمد و ارتباط از راه دور را ممکن کرد.
در سال ۱۸۹۷ میلادی شخصی به نام گولیمو مارکونی پایه‌های ارتباط بی‌سیم را بنا کرد؛ هم چنین با راه اندازی ماهواره SCORE در سال ۱۹۸۵، دوران نوینی را در مخابرات ماهواره‌ای آغاز نمود.
از سال ۱۹۶۰، مخابرات بی‌سیم به‌عنوان یک حوزه علمی مورد توجه همگان قرار گرفت، سپس در اواخر دهه ۹۰، تحقیقات در این زمینه به شدت افزایش یافت. رشد و توسعه در زمینه دکل ها، باعث شد تا نیازهای جامعه به ارتباطات بی‌سیم تا حدی برطرف شود.
با توجه به تقاضای روزافزون برای ارتباطات و توسعه روابط در زمینه‌های مختلف، نیاز به کنترل از راه دور و دسترسی به امکاناتی چون تلفن، اینترنت و دوربین‌های مداربسته احساس می‌شد.
در عصر حاضر، ارتباطات به یکی از شاخصه‌های اصلی نیاز انسانی تبدیل شده است. با افزایش رشد فناوری، امکانات و ابزارهای ارتباطی بی‌پایانی در اختیار ما قرار گرفته است. این پیشرفت‌ها به ما امکان می‌دهند که با دنیای اطرافمان به راحتی و بدون محدودیت ارتباط برقرار کنیم. از این رو، دکل‌ها و تجهیزات مخابراتی به عنوان ابزارهای اصلی در این زمینه، نقش موثری را ایفا میکنند.
انواع دکل
دکل‌ها با توجه به کاربرد‌های زیاد و منحصر به فرد، طراحی و شخصی‌سازی شده‌اند تا با ارائه بهترین عملکرد، کارایی سازه را به بالاترین حد خود برسانند.
- دکل‌های خودایستا:
دکل‌های خودایستا دقیقا مانند نامشان، خود به تنهایی توانایی ایستادن بدون نیاز به هر گونه پشتیبانی خارجی مانند: سیم مهار، مهارکش و… را دارند؛ این دکل‌ها به نام خودنگهدار نیز شناخته میشوند.
راز ایستادگی بدون پشتیبان دکل‌های خود ایستا:
- فونداسیون قوی با آرماتوربندی مستحکم که ممکن است فونداسیون آن تا حد یک ساختمان زمانبر و حساس باشد.
- دارا بودن قاعده‌ای به وسعت چندین و چند متر
- استفاده از قطعات کوچک و ریز برعکس دکل‌های منوپل، به طوری که ممکن است بزرگترین قطعه به ۳ متر برسد.
- طراحی و ساخت دقیق و مهندسی شده
- استفاده از نبشی به همراه پیچ و مهره
به طور کلی قطعات دکل‌های خود ایستا از سه طریق به هم متصل میشوند:
- تمام لوله: معمولا برای دکل‌های خود ایستایی به کار میرود که ارتفاع کمی دارند و نسبت به دکل‌های نبشی دار قیمت پایین‌تری دارند.
- تمام نبشی: محکم‌ترین نوع سازه بین دکل‌های خودایستا میباشد، به همین دلیل برای دکل‌های با ارتفاع بسیار زیاد که نیاز به استحکام بالایی دارد، میتوان به کار برد.
- ترکیب لوله و نبشی: برای دکل‌های خودایستا با ارتفاع متوسط به کار میرود و قیمت مقرون به صرفه‌تری نسبت به تمام نبشی دارند.
از خوبی‌های دکل خود ایستا هرچی بگیم کم گفتیم، از مزیت‌های این دکل میتوان به: قابلیت نصب ارتفاع بسیار بالا و قدرت تحمل وزن تا حدود ۱ تن اشاره کرد.
اما نکته‌ای که باید به آن توجه کنید، دکل خود ایستا به دلیل فونداسیون سنگین و عظیم برای فضاهای محدود و مناطق شهری مناسب نیست.
دکل‌های خود ایستا ساختار سه یا چهار وجهی دارند و مثلثی و مربعی بودن، قاعده وسیعی دارند که به تدریج با افزایش ارتفاع، قاعده کوچکتر میشود؛ چیزی شبیه به اهرام مصر.
جنس دکل خود ایستا، از فولاد است و با این حال برای مقاومت بیشتر در برابر شرایط جوی مختلف با گالوانیزه گرم آبکاری شده است. یعنی دیگه فکر زنگ زدگی دکل خود ایستا را حداقل تا چند سال از سرتون بیرون کنید!
برای نصب دکل‌های خودایستا، گاهی از هلیکوپتر کمک میگیرند. دکل خود ایستا، معمولا برای فضاهای بزرگ و طبیعی مانند کوه یا جنگل مناسب است که البته اگه به دنبال کاربرد دقیقش میگردید باید پایین‌تر بروید و کاربرد دکل‌ها در صنایع مختلف را مطالعه کنید.
همچنین می توانید برای دانستن مطالب بیشتر درباره دکل خودایستا به مقاله همه چیز درباره دکل خودایستا سه پایه مراجعه کنید.
- دکل‌های مهاری:
دکل مهاری به وسیله سیم‌های مهار فولادی، مهارکش و سایر متعلقات خود به زمین متصل و محکم میشود. تجهیزات دکل مهاری شامل: - میله عصایی دکل مهاری
- صفحه تعادل یا ذوزنقه دکل
- صفحه پشت دکل مهاری
- پیچ و مهره دکل مهاری
- مهارکش دکل
- گوشواره دکل مهاری
- کرپی سیم مهار دکل
- سیم بکسل دکل مهاری
- کمربند دکل مهاری
- تاج دکل مهاری
- بیس دکل مهاری میباشد.
این تجهیزات، دکل را در محکم‌ترین حالت ممکن به زمین وصل میکنند در نتیجه باعث ایجاد تعادل و استقرار دکل در برابر بادهای قوی و تحمل وزن بالا میشود و با همه‌ی عوامل محیطی مقابله میکند.
شاید در ذهنتان بیاید که مگر جنگ است؟! بله دقیقا؛ جایی که پای جان انسان‌های در میان باشد جنگ است و باید تا دندان مسلح شویم و تمام تلاشمان را برای حفظ ایمنی افراد انجام دهیم.
دکل‌های مهاری به دلیل وزن سبک‌تر و همچنین داشتن قاعده کوچکتر نسبت به دکل خود ایستا، برای مناطق شهری و قابل نصب در منازل مناسب است. اما باید به این موضوع هم توجه کنید که دکل مهار به هر حال به یک فضایی برای مهار نیاز دارند. از دیگر نکات مثبت دکل مهار شده قیمت مقرون به صرفه و قابلیت نصب سریع آن است.
به طور کلی اگر نیاز به اطلاعات جامع و دقیق‌تری در رابطه با دکل مهاری دارید میتوانید مقاله دکل مهاری چیست؟ را بخوانید.
- دکل‌های مونوپل:
دکل‌های تک پایه به وسیله دستگاه خاصی شکل داده میشوند، معمولا ۶ و یا ۸ وجه دارند؛ یک تکه ساخته و حتی حمل میشوند و به محل نصب منتقل میشوند، اما ممکن است در بعضی موارد از ۲ یا ۳ بخش نیز ساخته شوند که به هر بخش سکشن گویند؛ این مدل به دکل مونوپل اورلب (overlab) معروف است.
دکل مونوپل از محفظه‌ی فلزی تو خالی تشکیل شده است اما با این حال مقاومت زیادی در مقابل وزن و بادهای قوی دارد. ورق‌های فلزی دکل مونوپل در ضخامت‌های ۲.۴، ۶ و ۸ میلی متر وجود دارد. نوع ورق فلزی به کار رفته در دکل تک پایه میتواند به محل نصب آن بستگی داشته باشد.
در مناطق بادخیز بهتر است ورق به کار رفته ضخامت بیشتری داشته باشد و لرزش دکل را به حداقل برساند. در دکل مونوپل معمولاً از آهن‌هایی از نوع ST37 و در قسمت‌هایی که نیاز به مقاومت بیشتری دارد، از نوع ST44 یا ST52 استفاده میشود.
پیچ و مهره‌های استفاده شده در این دکل‌ها معمولاً از نوع مقاوم A۳۲۵ یا معادل آن با گرید ۸.۸ (پیچ و مهره خشکه) می‌باشند، که با روش گالوانیزه گرم آبکاری میشوند.
در پایان ساخت دکل مونوپل به طور کامل با گالوانیزه گرم پوشانده میشود تا در مقابل باران و رطوبت مقاوم شود.
به دلیل تک پایه بودن، این نوع دکل‌ها فضای کمی را اشغال میکنند؛ در نتیجه برای مناطق شهری که قیمت زمین بسیار بالا است، مطلوب میباشد. اما مورد مهم و با اهمیت این دکل‌ها مانند دکل‌های خودایستا فونداسیون آن است که معمولا از فونداسیون آماده استفاده میشود و دکل مونوپل را در جای خود ثابت نگه میدارد.
دکل‌های مونوپل به دلیل ساختار یک تکه، معمولا برای نصب نیاز به جرثقیل دارند، بنابراین باید در مکانی نصب شود که امکان دسترسی به جرثقیل وجود داشته باشد.
هزینه دکل‌های مونوپل از دکل‌های خودایستا کمتر و از دکل‌های مهاری بیشتر است.
دکل مونوپل در صورت نیاز دارای دستک در ارتفاع دلخواه نیز میباشد که معمولا برای نصب دوربین‌های مداربسته در شهر کاربرد دارد.
اگر مایل به خواندن اطلاعات بیشتر در زمینه دکل منوپل دارید، به مقاله دکل منوپل چیست؟ و چه کاربردی دارد مراجعه کنید.
- دکل دوربین مداربسته:
دکل‌های دوربین مداربسته به منظور نگه‌داشتن دوربین‌ها در ارتفاعات مختلف و با دیدگاه‌های متفاوتی طراحی شده‌اند. استفاده از این دکل‌ها در مواردی مانند نظارت بر ترافیک شهری، کنترل محیط‌های مختلف مانند پارک‌ها، مراکز خرید، و پایگاه‌های امنیتی بسیار متداول است. با استفاده از این دکل‌ها، امکان دسترسی به زوایای مختلف و ارائه یک دید کامل و جامع از محیط فراهم میشود.
بیشتر این نوع دکل‌ها از نوع تک‌پایه یا مونوپل هستند، چرا که نیاز به فضای کمتری دارند و امکان نصب سریع‌تری را فراهم میکنند. ارتفاع این دکل‌ها بستگی به نوع دوربین و نیاز محیطی دارد که در آن نصب میشود. برخی از دوربین‌ها نیاز به دیدگاه بالاتر و گسترده‌تری دارند، در حالی که دوربین‌های دیگر ممکن است به دیدگاه پایین‌تری نیاز داشته باشند. همچنین، شکل، اندازه و طراحی دکل به نوع دوربین، وزن آن، شرایط جوی و محل نصب نیز بستگی دارد.
- دکل‌های روشنایی:
دکل‌های روشنایی را میتوانید با نام‌های برج روشنایی یا برج نوری بشناسید. این دکل‌ها عموما جهت روشنایی بیمارستان ها، خیابان ها، پارک‌ها و مناطق عمومی استفاده میشود. جالبه بدانید؛ که نور این دکل‌ها به طور یکنواخت و خیره کننده نیست که چشمای زیبای شما را اذیت کند.
ارتفاع این دکل‌ها تا ۳۰ متر میرود، هم چنین ارتفاع این دکل‌ها بسته به شرایط آب و هوایی و میزان مقاومت خاک است. بستر استفاده شده در دکل روشنایی طبق استاندارد، بتن آرمه است.
تاج دکل‌های روشنایی یا قسمت بالایی دکل به دو روش قابل اجرا است: دکل تاج متحرک و دکل تاج ثابت.
برج‌های روشنایی به منظور حمل و نگهداری روشنایی مانند: پروژکتورها و فانوس‌های دریایی برای هدایت و اطمینان به کشتی‌ها و قایق‌ها در دریا، طراحی و ساخته میشوند.
- دکل‌های انتقال برق:
دکل‌های برق به منظور حمل و انتقال برق از نقاط مبدا (تولید) تا مقصد (مصرف) طراحی و ساخته شده است. این دکل‌ها برای حمل و نگهداری خطوط انتقال برق با ولتاژهای مختلف و در فواصل زیاد کاربرد دارد؛
همچنین به دلیل وزن و فشار زیادی که بر روی این دکل‌ها وارد میشود، باید از ابزاری جهت استحکام و دوام دکل استفاده شود تا مقاومت بالایی در برابر شرایط جوی مختلف، از جمله: باد، باران، و برف از خود نشان دهند.
بیشتر این دکل‌ها از نوع دکل خود ایستای چهارپایه یا چهار وجهی طراحی و اجرا میشود.
دلیل طراحی چهار وجهی بودن دکل‌های برق این است که به پایه‌های مقاوم با زاویه‌های مختلف برای حما خطوط برق نیاز داریم.
دکل‌های مشبک نیز یکی از انواع دکل‌های انتقال برق میباشد که به خاطر شبکه‌بندی، این نام را گرفته است. این شبکه‌بندی به منظور افزایش مقاومت در برابر باد و همچنین کاهش وزن کلی دکل استفاده میشود. به علاوه طراحی مشبک، باعث میشود که خطوط انتقال برق با فواصل مناسب کنار هم قرار بگیرند.
دکل برای چه صنایعی کاربرد دارد؟
دکل هم مانند هر وسیله ای، نقش کارآمدی در صنعت دارد. جواب سوال دکل برای چه صنایعی کاربرد دارد، پیش ماست. ما در این قسمت از مقاله سعی داریم کاربرد دکل را به زبان ساده بگوییم.
دکل در صنایع مختلف از جمله مخابرات یا BTS، برق، تلویزیون، نفت و گاز کاربرد زیادی دارد.
- کاربرد دکل در صنعت مخابرات: دکل‌ها در مخابرات به صورت تک پایه یا مونوپل و خود ایستایی یا مهاری (چهار وجهی) اجرا میشود و راه ارتباطی بین شبکه تلفن همراه، اینترنت خانگی و فیبر نوری را فراهم میکند.
- کاربرد دکل در صنعت برق: دکل‌ها در صنایع برق به صورت دکل خود ایستا یا ثابت می‌باشند و وظیفه انتقال نیرو را به عهده می‌گیرد. لازم به ذکر است که در صنعت برق از دکل‌های خود ایستا سه وجهی یا چهار وجهی استفاده میشود.
- کاربرد دکل در تلویزیون: دکل مربوط به تلویزیون کاملا با دکل مخابرات مجزا است؛ زیرا که در تلویزیون از دکل خود ایستا و ثابت استفاده میشود؛ همچنین برای دریافت سیگنال ارسالی بهتر و بدون نویز در شهر‌های مختلف، قابل نصب و اجرا است.
- کاربرد دکل در صنعت نفت و گاز: دکل نفت و گاز از بزرگترین دکل‌ها در صنعت به شمار می‌آید. ساخت دکل برای صنعت نفت و گاز نیازمند یک دانش مهندسی و از حساسیت بالایی برخوردار است. از این دکل ها، جهت استخراج نفت و گاز به کار میرود.
اگر تمایل به اطلاعات بیشتر در زمینه دکل‌های نفت و گاز دارید، حتما به مقاله کاربرد دکل در صنعت نفت و گاز سری بزنید.
دکل‌های مخابراتی یا BTS سلامت انسان را به خطر می‌اندازد؟
خب دوستان عزیز! نمی‌توانیم منکر این شویم که فناوری در این زمینه حسابی رشد کرده است. حالا در مورد دکل‌های BTS این سوال اکثر افراد است که آیا دکل‌های مخابراتی سلامت انسان را به خطر می‌اندازد یا خیر.
باید بگوییم که هنوز در این زمینه مطالب علمی به تایید نرسیده است، اما بیشتر پزشکان می‌گویند: افراد سالمند، کودکان و بانوان باردار و شیرده را در معرض نزدیکی این امواج قرار ندهید و بهتر است اگر شما هم جز این افراد می‌باشید، سلامتی خود را در نظر بگیرید. در یک کلام، به مصداق احتیاط شرط عقل است، توجه کنید.
جمع‌بندی آنچه که مطالعه کرده اید…
به طور کلی دکل‌ها به منظور انجام وظایف مختلف، از جمله ارسال و دریافت سیگنال‌های ارتباطی، طراحی و نصب شده‌اند. این سازه‌های عظیم غول آسا در ارتفاعات شهر یا پشت بام منازل شما، با توجه به کارایی که دارد، استفاده میشود. البته باید بگوییم دکل‌های اینترنت ایرانسل و همراه اول و مخابراتی در پشت بام منازل نصب میشود.
اگر به دنبال فروشگاه اینترنتی مطمئن میگردید، باملو بهترین گزینه برای خرید و مشاوره در زمینه انواع دکل‌ها میباشد. همکاران ما در بخش پشتیبانی از زمان تصمیم گیری تا لحظه خرید نهایی همراه شما هستند.
سلام وقت شما بخیر میخواستم بدونم که برای اینترنت پوینت تو پوینت و انتقال دیتا ما از چه دکلی میتونیم استاده کنیم خیلی ممنون میشم راهنمایی کنید.
درورد سرکار خانم فرهانی
برای دکل اینترنت و انتقال دیتا و حتی پوینت تو پوینت میتوانید از دکل های مهاری استفاده کنید. اما بهتر قبل از خرید دکل مهاری با کارشناسان تیم باملو تماس بگیرید تا به طور کامل شما را راهنمایی کنند.