دکل چیست؟ و معرفی انواع آن
دکل یک سازه عمودی فولادی با ارتفاع بالا است که برای انتقال ارتباطات و اطلاعات رادیویی و مخابراتی به مقاصد مختلف به‌کار میرود. دکل در انواع مختلف: مهاری، خودایستا و مونوپل تقسیم‌بندی و تولید میشود.
دکل در واژه‌شناسی ادبیات فارسی به‌معنی تیرکشتی یا یک سازه ستبر و گنده است. اما باید بدانید که این سازه نخراشیده مثل یک جاده ابریشم، راه ارتباطی بسیار مهمی را در زمینه امواج و سیگنال ایفا می‌کند تا ارتباطات بین افراد جامعه راحت‌تر صورت گیرد.
دکل به انگلیسی
دکل به زبان انگلیسی، mast یا tower ترجمه میشود.
اجزای تشکیل دهنده دکل چیست؟
احتمالا براتون جالب باشد که بدانید این سازه عظیم الجثه از چه اجزایی تشکیل شده است و چطور می‌تواند در جای خود ثابت قرار بگیرد.
دکل‌ها به‌طورکلی از اجزای زیر تشکیل شده است:
- پی یا فونداسیون: از اولین اجزای راه اندازی یک دکل به‌حساب می‌آید. به‌طوری‌که بتن‌ریزی در فونداسیون (Foundation) نقش کلیدی در پایه دکل دارد و اگر کوتاهی در این زمینه صورت گیرد، می‌تواند منجر به آسیب‌رسیدن به دکل و صدمه به افراد نزدیک آن شود.
- بدنه: نوع بدنه دکل‌ها با یکدیگر متفاوت است. برای مثال، بدنه دکل خود ایستا از قطعات ریز و کوچک مانند پازل، در کنار هم قرار گرفته‌اند؛ درحالیکه بدنه دکل منوپل از ورق یکپارچه تشکیل شده است.
- چراغ دکل یا سیستم روشنایی دکل: استفاده از چراغ هشدار دهنده برای دکل‌ها در ساختمان‌های مسکونی و غیر مسکونی لازم است؛ همچنین جهت اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی خطر کاربرد دارد.
- سیستم ارتینگ: از اهداف اصلی سیستم ارتینگ دکل می‌توان به جلوگیری از برق‌گرفتگی و خطرات ناشی از آن، نام برد. این سیستم جریان الکتریکی را به‌طورکامل به زمین منتقل می‌کند.
تاریخچه دکل
دکل‌ها نیز مانند هر ابزاری تحت تاثیر فناوری و تکنولوژی قرار گرفته و تغییراتی را به همراه داشته است. در نتیجه دکل می‌تواند از شکل اولیه خود و نحوه ساختش حرف‌هایی داشته باشد. انسان‌ها از قدیم تا به امروز برای برقراری ارتباط با مشکلاتی روبرو بوده اند و به ابزاری نیاز داشتند که از احوال یکدیگر باخبر شوند؛ تا اینکه پای دکل‌ها به وسط آمد و ارتباط از راه دور را ممکن ساخت.
در سال ۱۸۹۷ میلادی شخصی به‌نام گولیمو مارکونی پایه‌های ارتباط بی‌سیم را بنا کرد؛ همچنین با راه اندازی ماهواره SCORE در سال ۱۹۸۵، دوران نوینی را در مخابرات ماهواره‌ای آغاز نمود.
از سال ۱۹۶۰، مخابرات بی‌سیم به‌عنوان یک حوزه علمی مورد توجه همگان قرار گرفت؛ سپس در اواخر دهه ۹۰، تحقیقات در این زمینه به‌شدت افزایش یافت. رشد و توسعه در زمینه دکل ها، باعث شد تا نیازهای جامعه به ارتباطات بی‌سیم تا حدی برطرف شود.
باتوجه‌به تقاضای روزافزون برای ارتباطات و توسعه روابط در زمینه‌های مختلف، نیاز به کنترل از راه دور و دسترسی به امکاناتی چون تلفن، اینترنت و دوربین‌های مداربسته احساس می‌شد.
در عصر حاضر، ارتباطات به یکی از شاخصه‌های اصلی نیاز انسانی تبدیل شده است. با افزایش رشد فناوری، امکانات و ابزارهای ارتباطی بی‌پایانی در اختیار ما قرار گرفته است. این پیشرفت‌ها به ما امکان می‌دهند که با دنیای اطرافمان به‌راحتی و بدون محدودیت ارتباط برقرار کنیم. ازاین‌رو، دکل‌ها و تجهیزات مخابراتی به‌عنوان ابزارهای اصلی در این زمینه، نقش موثری را ایفا می‌کنند.
انواع دکل
دکل‌ها باتوجه‌به کاربرد‌های زیاد و منحصربه‌فرد خود، طراحی و شخصی‌سازی شده‌اند تا با ارائه بهترین عملکرد، کارایی سازه را به بالاترین حد خود برسانند.
دکل‌های خودایستا
دکل‌های خودایستا دقیقا مانند نامشان، خود به‌تنهایی توانایی ایستادن بدون نیاز به هرگونه پشتیبانی خارجی مانند سیم مهار، مهارکش و… را دارند؛ این دکل‌ها به نام خودنگهدار نیز شناخته می‌شوند.
راز ایستادگی بدون پشتیبان دکل‌های خود ایستا
- فونداسیون قوی با آرماتوربندی مستحکم که ممکن است فونداسیون آن تا حد یک ساختمان زمان‌بر و حساس باشد.
- دارابودن قاعده‌ای به وسعت چندین و چند متر
- استفاده از قطعات کوچک و ریز برعکس دکل‌های منوپل، به‌طوری‌که ممکن است بزرگترین قطعه به ۳ متر برسد.
- طراحی و ساخت دقیق و مهندسی‌شده
- استفاده از نبشی به همراه پیچ‌ومهره
به‌طورکلی قطعات دکل‌های خود ایستا از سه طریق به هم متصل می‌شوند؛
- تمام لوله: معمولا برای دکل‌های خود ایستایی به کار میرود که ارتفاع کمی دارند و نسبت‌به دکل‌های نبشی دار قیمت پایین‌تری دارند.
- تمام نبشی: محکم‌ترین نوع سازه بین دکل‌های خودایستا است، به‌همین‌دلیل برای دکل‌های با ارتفاع بسیار زیاد که نیاز به استحکام بالایی دارد، می‌توان به‌کار برد.
- ترکیب لوله و نبشی: برای دکل‌های خودایستا با ارتفاع متوسط به‌کار میرود و قیمت مقرون‌به‌صرفه‌تری نسبت به تمام نبشی دارند.
از خوبی‌های دکل خود ایستا هرچی بگیم کم گفتیم، از مزیت‌های این دکل می‌توان به قابلیت نصب ارتفاع بسیار بالا و قدرت تحمل وزن تا حدود ۱ تن اشاره کرد.
اما نکته‌ای که باید به آن توجه کنید، دکل خود ایستا به‌دلیل فونداسیون سنگین و عظیم برای فضاهای محدود و مناطق شهری مناسب نیست.
دکل‌های خود ایستا ساختار سه یا چهار وجهی دارند و مثلثی و مربعی‌بودن آن، قاعده وسیعی دارند که به‌تدریج با افزایش ارتفاع، قاعده کوچکتر میشود؛ چیزی شبیه به اهرام مصر.
جنس دکل خود ایستا، از فولاد است و بااین‌حال برای مقاومت بیشتر در برابر شرایط جوی مختلف با گالوانیزه گرم آبکاری شده است. یعنی دیگه فکر زنگ‌زدگی دکل خود ایستا را حداقل تا چند سال از سرتون بیرون کنید!
برای نصب دکل‌های خودایستا، گاهی از هلیکوپتر (بالگرد) کمک می‌گیرند. دکل خود ایستا، معمولا برای فضاهای بزرگ و طبیعی مانند کوه یا جنگل مناسب است؛ البته اگه به‌دنبال کاربرد دقیقش می‌گردید باید پایین‌تر بروید و کاربرد دکل‌ها در صنایع مختلف را مطالعه کنید.
همچنین میتوانید برای دانستن مطالب بیشتر درباره دکل خودایستا به مقاله همه چیز درباره دکل خودایستا سه پایه مراجعه کنید.
دکل‌های مهاری
دکل مهاری به‌وسیله سیم‌های مهار فولادی، مهارکش و سایر متعلقات خود به زمین متصل و محکم میشود. متعلقات دکل مهاری شامل:
- میله عصایی دکل مهاری
- صفحه تعادل یا ذوزنقه دکل
- صفحه پشت دکل مهاری
- پیچ‌ومهره دکل مهاری
- مهارکش دکل
- گوشواره دکل مهاری
- کرپی سیم مهار دکل
- سیم بکسل دکل مهاری
- کمربند دکل مهاری
- تاج دکل مهاری
- بیس دکل مهاری است.
این تجهیزات، دکل را در محکم‌ترین حالت ممکن به زمین وصل می‌کند در نتیجه باعث ایجاد تعادل و استقرار دکل در برابر بادهای قوی و تحمل وزن بالا شود و با همه عوامل محیطی مقابله کند.
شاید در ذهنتان بیاید که مگر جنگ است؟! بله، دقیقا جایی که پای جان انسان‌های در میان باشد جنگ است و باید تا دندان مسلح شویم و تمام تلاشمان را برای حفظ ایمنی افراد انجام دهیم.
دکل‌های مهاری به‌دلیل وزن سبک‌تر و همچنین داشتن قاعده کوچکتر نسبت‌به دکل خود ایستا، برای مناطق شهری و قابل‌نصب در منازل مناسب است. اما باید به این موضوع هم توجه کنید که دکل مهار به هر حال به یک فضایی برای مهارکردن نیاز دارد. از دیگر نکات مثبت دکل مهارشده قیمت مقرون‌به‌صرفه و قابلیت نصب سریع آن است. برای دیدن انواع دکل مهاری به همراه قیمت آن میتوانید به این صفحه مراجعه کنید.
به‌طورکلی اگر نیاز به اطلاعات جامع و دقیق‌تری در رابطه با دکل مهاری دارید میتوانید مقاله دکل مهاری چیست؟ را بخوانید.
دکل‌های منوپل
دکل‌های تک‌پایه، با دستگاه‌های ویژه‌ای شکل‌دهی می‌شوند و معمولاً دارای ۶ یا ۸ وجه هستند. این دکل‌ها به‌صورت یک‌تکه تولید می‌شوند و برای حمل و نصب به محل موردنظر منتقل می‌گردند. بااین‌حال، در برخی موارد ممکن است از ۲ یا ۳ بخش تشکیل شوند که به هر بخش، سکشن (بدنه) گفته میشود. این نوع طراحی، به دکل مونوپل اورلب (Overlab) شهرت دارد.
دکل مونوپل از محفظه فلزی تو خالی تشکیل شده است؛ اما بااین‌حال مقاومت زیادی در مقابل وزن و بادهای قوی دارد. ورق‌های فلزی دکل مونوپل در ضخامت‌های ۲.۴، ۶ و ۸ میلی‌متر وجود دارد. نوع ورق فلزی به‌کاررفته در دکل تک پایه می‌تواند به محل نصب آن بستگی داشته باشد.
در مناطق بادخیز بهتر است ورق به‌کاررفته ضخامت بیشتری داشته باشد و لرزش دکل را به حداقل برساند. در دکل مونوپل معمولاً از آهن‌هایی از نوع ST37 و در قسمت‌هایی که نیاز به مقاومت بیشتری دارد، از نوع ST44 یا ST52 استفاده میشود.
پیچ‌ومهره‌های مورد استفاده در این دکل‌ها معمولاً از نوع مقاوم A325 یا معادل آن با گرید 8.8 (معروف به پیچ‌ومهره خشکه) هستند که با روش گالوانیزه گرم آبکاری می‌شوند تا در برابر خوردگی مقاوم باشند.
در پایان ساخت دکل مونوپل به‌طورکامل با گالوانیزه گرم پوشانده میشود تا در مقابل باران و رطوبت مقاوم شود.
به‌دلیل طراحی تک‌پایه، این نوع دکل‌ها فضای بسیار کمی اشغال می‌کنند و به‌همین‌دلیل برای مناطق شهری که قیمت زمین بالا است، گزینه‌ای ایده‌آل محسوب می‌شوند. بااین‌حال، یکی از مهم‌ترین جنبه‌های این دکل‌ها، مانند دکل‌های خودایستا، فونداسیون آن‌ها است. معمولاً از فونداسیون آماده برای تثبیت دکل مونوپل در جای خود استفاده میشود.
دکل‌های مونوپل به‌دلیل ساختار یک‌تکه خود، معمولاً برای نصب به جرثقیل نیاز دارند. بنابراین، مکان نصب باید به‌گونه‌ای انتخاب شود که امکان دسترسی جرثقیل فراهم باشد.
از نظر هزینه، دکل‌های مونوپل مقرون‌به‌صرفه‌تر از دکل‌های خودایستا هستند، اما هزینه بیشتری نسبت‌به دکل‌های مهاری دارند. این دکل‌ها همچنین در صورت نیاز، می‌توانند به دستک‌هایی در ارتفاع دلخواه مجهز شوند که معمولاً برای نصب دوربین‌های مداربسته در محیط‌های شهری کاربرد دارند.
اگر مایل به خواندن اطلاعات بیشتر در زمینه دکل منوپل دارید، به مقاله دکل منوپل چیست؟ و چه کاربردی دارد مراجعه کنید.
دکل دوربین مداربسته
دکل‌های دوربین مداربسته به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که دوربین‌ها را در ارتفاعات و زوایای مختلف نگه دارند و دیدگاه‌های گوناگونی را پوشش دهند. این دکل‌ها به‌طور گسترده در نظارت بر ترافیک شهری، کنترل محیط‌های عمومی مانند پارک‌ها، مراکز خرید، و پایگاه‌های امنیتی استفاده می‌شوند. با بهره‌گیری از این دکل‌ها، امکان پوشش کامل محیط و دسترسی به زوایای متنوع برای ارائه دیدی جامع و دقیق فراهم میشود.
بیشتر این نوع دکل‌ها از نوع تک‌پایه یا مونوپل هستند؛ چرا که نیاز به فضای کمتری دارند و امکان نصب سریع‌تری را فراهم می‌کنند. ارتفاع این دکل‌ها بستگی به نوع دوربین و نیاز محیطی دارد که در آن نصب میشود. برخی از دوربین‌ها نیاز به دیدگاه بالاتر و گسترده‌تری دارند، درحالیکه دوربین‌های دیگر ممکن است به دیدگاه پایین‌تری نیاز داشته باشند. همچنین شکل، اندازه و طراحی دکل به نوع دوربین، وزن آن، شرایط جوی و محل نصب نیز بستگی دارد.
دکل‌های روشنایی
دکل‌های روشنایی را میتوانید با نام‌های برج روشنایی یا برج نوری بشناسید. این دکل‌ها عموما جهت روشنایی بیمارستان‌ها، خیابان‌ها، پارک‌ها و مناطق عمومی استفاده میشود. جالب است بدانید؛ نور این دکل‌ها به‌طور یکنواخت و خیره‌کننده نیست که چشمای زیبای شما را اذیت کند.
ارتفاع این دکل‌ها تا ۳۰ متر میرود، هم چنین ارتفاع این دکل‌ها بسته‌به شرایط آب‌وهوایی و میزان مقاومت خاک است. بستر استفاده‌شده در دکل روشنایی طبق استاندارد، بتن آرمه (بتن مسلح) است.
تاج دکل‌های روشنایی یا قسمت بالایی دکل به دو روش قابل اجرا است؛ دکل تاج متحرک و دکل تاج ثابت.
برج‌های روشنایی برای حمل و نگهداری تجهیزات روشنایی، مانند پروژکتورها و فانوس‌های دریایی، طراحی و ساخته می‌شوند. این برج‌ها نقش مهمی در هدایت کشتی‌ها و قایق‌ها و تأمین ایمنی دریا ایفا می‌کنند.
دکل‌های انتقال برق
دکل‌های برق برای حمل و انتقال انرژی الکتریکی از مراکز تولید به نقاط مصرف طراحی و ساخته می‌شوند. این دکل‌ها وظیفه نگهداری خطوط انتقال برق با ولتاژهای مختلف را در فواصل طولانی بر عهده دارند.
به‌دلیل وزن و فشار قابل‌توجه وارد بر این سازه‌ها، استفاده از تجهیزاتی برای افزایش استحکام و دوام آن‌ها ضروری است. دکل‌های برق باید مقاومت بالایی در برابر شرایط جوی مختلف، مانند باد، باران و برف داشته باشند.
اغلب این دکل‌ها به‌صورت خودایستای چهارپایه یا چهاروجهی طراحی و اجرا می‌شوند. طراحی چهاروجهی دکل‌ها به این دلیل است که این ساختار امکان ایجاد پایه‌های مقاوم با زوایای مختلف را فراهم می‌کند تا خطوط برق به‌صورت ایمن و پایدار نگهداری شوند.
دکل‌های مشبک یکی از انواع دکل‌های انتقال برق هستند که به‌دلیل ساختار شبکه‌ای خود به این نام شناخته می‌شوند. طراحی شبکه‌ای این دکل‌ها با هدف افزایش مقاومت در برابر باد و کاهش وزن کلی سازه انجام میشود. علاوه‌براین، ساختار مشبک به تنظیم و قرارگیری مناسب خطوط انتقال برق در فواصل استاندارد کمک می‌کند و ایمنی و کارایی سیستم انتقال را بهبود می‌بخشد.
دکل برای چه صنایعی کاربرد دارد؟
دکل مانند هر وسیله ای، نقش کارآمدی در صنعت دارد. جواب سوال دکل «برای چه صنایعی کاربرد دارد؟» پیش ماست. ما در این قسمت از مقاله سعی داریم کاربرد دکل را به زبان ساده بگوییم.
دکل در صنایع مختلف از جمله مخابرات یا BTS، برق، تلویزیون، نفتوگاز کاربرد زیادی دارد.
- کاربرد دکل در صنعت مخابرات: دکل‌ها در مخابرات به‌صورت تک پایه‌یا مونوپل و خود ایستایی یا مهاری (چهار وجهی) اجرا میشود و راه ارتباطی بین شبکه تلفن همراه، اینترنت خانگی و فیبر نوری را فراهم می‌کند.
- کاربرد دکل در صنعت برق:دکل‌ها در صنعت برق به‌صورت خودایستا یا ثابت طراحی می‌شوند و وظیفه انتقال نیروی الکتریکی را بر عهده دارند. در این صنعت، معمولاً از دکل‌های خودایستای سه‌وجهی یا چهاروجهی استفاده میشود؛ زیرا این طراحی‌ها استحکام بالایی را برای تحمل وزن و نیروهای وارده فراهم می‌کنند.
- کاربرد دکل در تلویزیون: دکل‌های تلویزیون کاملاً با دکل‌های مخابراتی متفاوت هستند. در تلویزیون، معمولاً از دکل‌های خودایستا و ثابت استفاده میشود. این دکل‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که سیگنال‌های ارسالی را به‌بهترین نحو دریافت و از نویز جلوگیری کنند. همچنین، این دکل‌ها قابلیت نصب و اجرا در شهرهای مختلف را دارند تا پوشش سیگنال بهینه و بدون اختلال فراهم شود.
- کاربرد دکل در صنعت نفتوگاز: دکل نفتوگاز از بزرگترین دکل‌ها در صنعت به‌شمار می‌آید. ساخت دکل برای صنعت نفتوگاز نیازمند یک دانش مهندسی و از حساسیت بالایی برخوردار است. از این دکل‌ها، جهت استخراج نفتوگاز به‌کار میرود.
در این باره ما مقاله کاربرد دکل در صنعت نفتوگاز را در آینده خواهیم نوشت.
دکل‌های مخابراتی یا BTS سلامت انسان را به خطر می‌اندازد؟
خب دوستان عزیز! نمی‌توانیم منکر این شویم که فناوری در این زمینه حسابی رشد کرده است. حالا در مورد دکل‌های BTS این سوال اکثر افراد است که آیا دکل‌های مخابراتی سلامت انسان را به خطر می‌اندازد یا خیر.
باید بگوییم که هنوز در این زمینه مطالب علمی به تایید نرسیده است؛ اما بیشتر پزشکان می‌گویند: افراد سالمند، کودکان و بانوان باردار و شیرده را در معرض نزدیکی این امواج قرار ندهید و بهتر است اگر شما هم جزو این افراد هستید، سلامتی خود را در نظر بگیرید. در یک کلام، به مصداق احتیاط شرط عقل است، توجه کنید.
برای اطلاعات بیشتر میتوانید به مقاله آیا تشعشعات دکل مخابراتی برای جان افراد مضر است؟ مراجعه کنید.
جمع‌بندی آنچه که مطالعه کردید…
به‌طورکلی دکل‌ها به‌منظور انجام وظایف مختلف، از جمله ارسال و دریافت سیگنال‌های ارتباطی، طراحی و نصب شده‌اند. این سازه‌های عظیم غول آسا در ارتفاعات شهر یا پشت‌بام منازل شما، با توجه به کارایی که دارد، استفاده میشود. برای مثال دکل‌های اینترنت ایرانسل و همراه اول و مخابراتی در پشت‌بام منازل نصب می‌شوند.
اگر به‌دنبال فروشگاه اینترنتی مطمئن می‌گردید، باملو بهترین گزینه برای خرید و مشاوره در زمینه انواع دکل‌ها است. همکاران ما در بخش پشتیبانی از زمان تصمیم‌گیری تا لحظه خرید نهایی همراه شما هستند.
سلام وقت شما بخیر میخواستم بدونم که برای اینترنت پوینت تو پوینت و انتقال دیتا ما از چه دکلی میتونیم استاده کنیم خیلی ممنون میشم راهنمایی کنید.
درورد سرکار خانم فرهانی
برای دکل اینترنت و انتقال دیتا و حتی پوینت تو پوینت میتوانید از دکل های مهاری استفاده کنید. اما بهتر قبل از خرید دکل مهاری با کارشناسان تیم باملو تماس بگیرید تا به طور کامل شما را راهنمایی کنند.
دکل مهاری رو کجا میتونیم نصب کنیم؟
دکل مهاری رو می‌شه تو جاهایی نصب کرد که فضای باز و کافی برای کشیدن سیم‌های مهار وجود داشته باشه. مثلاً پشت‌بام سوله‌ها، کارخانه‌ها، زمین‌های باز یا اطراف ساختمان‌هایی که محدودیت فضا ندارن.
فقط باید دقت کرد که محل نصب محکم و پایدار باشه و سیم‌های مهار مزاحم رفت‌وآمد یا تجهیزات دیگه نشن.