علائم حک‌شده روی پیچومهره به چه معناست؟
خواندن علائم حک‌شده روی پیچومهره، شبیه به رمزگشایی از شناسنامه‌ی فنی آن‌هاست. این علائم، اطلاعات دقیقی درباره‌ی کلاس پیچومهره، استحکام کششی و تنشی، قطر اسمی، درجه‌ی کیفی و نوع استاندارد ساخت در اختیار ما می‌گذارند.
اعدادی که روی سر پیچ یا سطح مهره حک میشوند، معمولاً بر اساس یکی از استانداردهای معتبر بین‌المللی مانند ASTM، SAE، DIN، METRIC یا USS تعیین شده‌اند. این کدها برای مهندسان، نصابان و بازرسان به منزله‌ی زبان مشترک کیفیت و مشخصات مکانیکی هستند.
در بسیاری از موارد، تولیدکنندگان نیز طی فرایند عملیات حرارتی یا فورج، برند یا علامت تجاری خود را روی سر پیچ حک می‌کنند تا اصالت و منبع ساخت آن مشخص باشد.
اهمیت درج اعداد روی پیچومهره
اعداد حک‌شده روی پیچومهره در واقع نقش شناسنامه فنی این قطعات صنعتی را ایفا می‌کنند. این علائم اطلاعات حیاتی‌ای مانند کلاس یا گرید پیچومهره، میزان مقاومت کششی، آستانه تحمل تنش، و فشار قابل‌تحمل را در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌دهند.
همچنین، برند یا نام تولیدکننده‌ای که معمولاً روی گل پیچ حک می‌شود، راه ارتباطی با شرکت سازنده را فراهم می‌کند تا در صورت نیاز به بررسی کیفیت، دریافت مشخصات فنی دقیق یا پیگیری مشکلات احتمالی، بتوان به منبع اصلی مراجعه کرد.
یکی از مهم‌ترین مواردی که روی پیچومهره درج می‌شود، درجه استحکام یا گرید آن‌هاست. این عدد نشان می‌دهد که قطعه تا چه میزان تنش و نیروی کششی را می‌تواند تحمل کند. توجه‌به این اطلاعات، به‌ویژه در پروژه‌های سازه‌ای و صنعتی، موجب می‌شود با هزینه‌ای به‌صرفه، استحکام کافی تأمین‌شده و از شکست یا خرابی زودهنگام جلوگیری شود.
نکته مهم: در برخی موارد، به‌خصوص برای پیچ‌ومهره‌های ریز با قطر کم، امکان درج مستقیم اطلاعات روی قطعه وجود ندارد. در چنین شرایطی، اطلاعات فنی مربوطه روی بسته‌بندی یا جعبه محصول درج می‌شود.
اگر تمایل دارید تفاوت پیچ و مهره گرید 8.8 با گرید 10.9 را بدانید، می‌توانید به مقاله‌ی آن در باملو سر بزنید.
انواع علامت اختصاری روی پیچومهره
پیچومهرهها براساس میزان مقاومت آن‌ها در برابر کشش و فشار وارده، در کلاس‌ها یا گریدهای مختلفی دسته‌بندی میشوند. این گریدها، معیاری مهم برای انتخاب قطعه مناسب در پروژه‌های صنعتی و سازه‌ای به‌شمار می‌روند.
بااین‌حال، نحوه نمایش این گریدها روی سطح پیچومهره در استانداردهای گوناگون تفاوت دارد. به‌عنوان‌مثال، استاندارد SAE (استاندارد آمریکایی)، METRIC (استاندارد متریک) و ASTM (انجمن تست و مواد آمریکا)، هر یک از نشانه‌گذاری‌ها و فرمت‌های خاص خود برای نمایش گرید استفاده می‌کنند.
اما نکته مهم اینجاست که این گریدها با وجود تفاوت در نمایش، دارای معادل‌های مشخصی در استانداردهای دیگر هستند؛ یعنی برای هر گرید در استاندارد SAE، یک معادل نزدیک در METRIC و ASTM وجود دارد که همان سطح مقاومت مکانیکی را ارائه می‌دهد.
در ادامه، به‌طور دقیق به تحلیل علائم اختصاری، عددگذاری‌ها، و نحوه تفسیر گرید پیچومهرهها در هر استاندارد خواهیم پرداخت تا انتخاب شما در هنگام خرید، فنی‌تر و هوشمندانه‌تر باشد.
حتما بخوانید: پیچومهره گالوانیزه گرم چیست؟
خطوط روی پیچومهره به چه معناست؟
این خطوط نشان‌دهنده گرید پیچومهره هستند که روی بعضی از گل پیچومهرهها حک میشوند و به خطوط شعاعی پیچومهره معروف هستند. این خطوط طبق استاندارد SAE نشانه‌گذاری شده است. این خطوط تقریبا شبیه به کد مورس (اما بدون نقطه) می‌باشند و بیان‌کننده اعداد مختلف است. به‌طورمثال ۵ خط کلاس ۸ و ۳ خط گرید ۵ را نشان می‌دهد.
مفهوم اعداد اعشاری روی پیچومهرهها در استاندارد متریک (ISO)
یکی از رایج‌ترین روش‌های نشان‌دادن کلاس یا گرید پیچومهره در استاندارد METRIC، استفاده از اعداد اعشاری است. این اعداد معمولاً براساس استاندارد ISO مشخص میشوند و ممکن است همراه با عبارت ISO نیز روی گل پیچ یا سطح مهره حک شوند.
نمونه‌هایی از این اعداد عبارت‌اند از:
۴.۸ | ۵.۶ | ۸.۸ (معروف به پیچ خشکه) | ۱۰.۹ | ۱۲.۹
در این اعداد:
عدد اول نشان‌دهنده‌ی حداکثر مقاومت کششی (Tensile Strength) بر حسب مگاپاسکال است (ضرب در 100).
عدد دوم بیانگر درصدی از این مقدار است که پیچ می‌تواند بدون شکستگی تحمل کند (Yield Strength).
برای مثال، پیچ ۸.۸ به معنای این است که:
مقاومت کششی نهایی آن ۸۰۰ مگاپاسکال است.
و تا ۸۰٪ این مقدار (یعنی ۶۴۰ مگاپاسکال) را می‌تواند بدون تغییر شکل دائمی تحمل کند.
هرچه این اعداد بزرگ‌تر باشند، پیچومهره مقاومت بیشتری در برابر تنش، فشار و کشش از خود نشان می‌دهند. به همین دلیل انتخاب درست گرید براساس نوع کاربرد، اهمیت حیاتی دارد.
اعداد و حروف روی پیچومهره
طبق استاندارد ASTM، حرف A همراه با عدد روی پیچومهره حک می‌شود. مانند: A۳۲۵، A۳۰۷، A۳۲۰ و …
برای اطلاعات بیشتر در زمینه گام پیچ می‌توانید به مقاله گام پیچ چیست؟ مراجعه کنید.
تشخیص قطر وسایز پیچومهره از روی علائم اختصاری
در بسیاری از پیچ و مهره‌ها، قطر اسمی آن‌ها مستقیماً روی سر پیچ حک می‌شود. این مشخصه معمولاً با حرف M به‌همراه یک عدد نمایش داده می‌شود که بیانگر قطر خارجی رزوه‌ها بر حسب میلی‌متر است.
برای مثال:
علامت M5 یعنی این پیچ دارای قطر بیرونی رزوه‌ای برابر با ۵ میلی‌متر است.
اما برای تشخیص دقیق‌تر سایز پیچ، تنها دانستن قطر کافی نیست. جهت انتخاب درست، باید به سه مؤلفه کلیدی توجه کرد:
- قطر پیچ (Nominal Diameter)
- گام رزوه (Thread Pitch)
- طول پیچ (Length)
این اطلاعات معمولاً به‌صورت کامل روی جعبه یا بسته‌بندی پیچومهره درج می‌شود و به‌شکل ترکیبی از عدد و حرف نمایش داده می‌شود، مانند:
M12 × 1.75 × 85
این عبارت به‌صورت زیر قابل تفسیر است:
M12: قطر پیچ ۱۲ میلی‌متر
1.75: گام رزوه (فاصله بین دو رزوه متوالی) ۱.۷۵ میلی‌متر
85: طول پیچ ۸۵ میلی‌متر
نکته فنی: در پروژه‌های صنعتی، توجه‌به گام رزوه به‌اندازه‌ی قطر پیچ اهمیت دارد؛ چرا که گام‌های ریزتر برای اتصالات دقیق و لرزش‌پذیر و گام‌های درشت‌تر برای اتصال‌های عمومی و سریع مناسب‌ترند.
سایز رزوه پیچومهره
پیچومهرهها از نظر سایز به سه دسته ریز، استاندارد و درشت تقسیم میشوند. برای نشان‌دادن پیچومهره با رزوه ریز از عبارت fine thread، با نام اختصاری U. F و برای رزوه پیچومهره درشت از عبارت unified coarse، با نام اختصاری U. C استفاده می‌کنیم.
جمع‌بندی آنچه مطالعه کردید…
باملومگ در این مقاله به بررسی کامل تمام علامت‌های اختصاری که ممکن است روی هر پیچومهره با هر استاندارد و سایزی مواجه شوید پرداخته است و با توضیحی کامل و شفاف سعی کرده است که فرایند خرید را برای شما آسان‌تر کند. دانستن معنای خطوط شعاعی، اعداد اعشاری ISO و اعداد ASTM به شما کمک می‌کند تا پیچومهره با مقاومت و استحکام مناسب برای پروژه خود خریداری کنید تا در حین کار دچار شکستگی و آسیب نشود. برای سفارش این پیچومهره در انواع مختلف می‌توانید از طریق صفحه خرید پیچومهره اقدام کنید.
منبع : اینجاست
